از نظر لغوی معیشت به معنی آنچه که بوسیله آن ما گذاران عمر می کنیم، این کلمه مشتق از عیش است که به معنی زندگی کردن است (البته عیش معانی دیگری همچون خوشگذرانی هم دارد) معنی لغوی کلمه مشیّت عبارت از خواستن، عزم، اراده و گاهی از کلمه مشیّت بعنوان آنچه اراده الهی و یا خواست الهی استفاده می شود.

و اما در مورد موضوع رزق و روزی و یا معیشت نکات مهمی هم در کلام خداوند است و هم در بیان عرفا، و بهترین روش معاش آنست که انسان از طریق درست و حلال رزق و روزی خود را بدست آورد و گذاران زندگی کند.

در مشیّت اگر به همان منظور اصلی که عبارت از خواست خداوند در انجام امور باشد آرای متفاوتی وجود دارد و جبریون (معتقدان به جبر الهی) می گویند هر فعلی که از ما سر می زند خواست و مرضی خداوند است، یعنی بعبارتی معیشت ما چه از راه ثواب یا نا ثواب، کمی و یا زیادی آن اراده خداوند است، در مقابل آن اختیاریون (گروهی که معتقدند انسان در اعمال خود مختار است) می گویند هر آنچه ما انجام می دهیم (منجمله بدست آوردن معاش) در اختیار ماست.

در این چکیده پرداختن به عقاید جبریون و یا اختیاریون ممکن نیست، و مختصر اشاره ای به نظر خیام شاعر و ریاضیدان ایرانی می نمایم، خیام به جبر کامل معتقد است و رباعی مشهوری دارد:

من مِی خورم و هر که چون من اهل بود
مِی خوردن من به نزد او سهل بود
مِی خوردن من حق ز ازل میدانست
گر مِی نخورم علم خدا جهل بود

در رباعی فوق منظور از مِی همین مِی است که سبب مستی و عیش و خوشگذرانی انسان می شود، در ردّ این اعتقاد جبری خیام بسیاری از اختیاریون به استناد کلام الهی مستی را امری ناصواب و خلاف رضایت خداوند می دانند.

و اما براساس کلام عرفا اهل حق، مشیّت الهی یا اراده الهی بر تمام افعال و اعمال ما تعلق نمی گیرد، زیرا بنا به کلام خداوند انسان موجودیست صاحب آگاهی و اراده و مسئول، بنابراین افعال نادرست نمی تواند به اراده الهی باشد، و از طرفی دیگر علم خداوند به آنچه ما انجام می دهیم دلیلی بر امر وقوع آن اعمال از جانب خداوند نیست، بلکه علم خداوند بر اراده انسان در انجام هر عملی اعم از درست و یا نادرست وقف کامل دارد، بعبارتی دیگر خداوند بر آنچه ما انجام می دهیم آگاه است ولی ما مختار هستیم که آن اعمال را انجام دهیم یا انجام ندهیم.